Praktijkdag Duurzaam detacheren: samen werken aan sociale veiligheid

Op dinsdag 16 december organiseerde SBCM de praktijkdag Duurzaam detacheren, met als centraal thema sociale veiligheid bij detachering. Professionals van sociaal ontwikkelbedrijven uit het hele land kwamen samen om kennis te delen, praktijkervaringen uit te wisselen en te onderzoeken hoe sociale veiligheid beter kan worden geborgd als werknemers bij een inlener aan de slag zijn.

De praktijkdag bouwde voort op de handreiking Veilig, gezond en duurzaam detacheren en maakte duidelijk dat duurzaam detacheren vraagt om meer dan goede afspraken op papier. Het vraagt om aandacht voor de dagelijkse praktijk, heldere rollen en voortdurende afstemming tussen werkgever, inlener en werknemer.

Heldere kaders zijn nodig, maar niet voldoende

Cedris ging in op de wet- en regelgeving rond veilig en gezond detacheren, waaronder de Arbowet en verplichtingen rondom psychosociale arbeidsbelasting (PSA). Ook werd benadrukt dat detacheren juridisch verschillende vormen kent – zoals detachering, inleen- en dienstverleningsovereenkomsten – met directe gevolgen voor verantwoordelijkheden en afspraken.

Een belangrijk onderdeel van het gesprek was het onderscheid tussen sociale veiligheid en psychologische veiligheid. Sociale veiligheid gaat over afspraken en gedrag op de werkvloer. Psychologische veiligheid gaat over de ruimte om je uit te spreken zonder angst voor negatieve gevolgen. Juist bij detachering is die veiligheid niet vanzelfsprekend.

Rollen en verantwoordelijkheden helder beleggen

Sociale veiligheid raakt aan concrete verantwoordelijkheden:

• De werkgever heeft een bijzondere zorgplicht, ook buiten de eigen organisatie. Dit betreft eindverantwoordelijkheid voor onder meer begeleiding, opleiding, verzuimbegeleiding en het zorgen voor veilige arbeidsomstandigheden.
• De inlener is verantwoordelijk voor een veilige werkplek, goede begeleiding en het naleven van gemaakte afspraken.
• De werknemer heeft de verantwoordelijkheid om signalen te delen, afspraken na te komen en actief deel te nemen aan gesprekken, bijvoorbeeld bij de start van de detachering.

De handreiking Veilig, gezond en duurzaam detacheren biedt hiervoor een belangrijk fundament. Daarnaast werkt SBCM aan een Arbocatalogus detacheren, met praktische checklists en gespreksinstrumenten. Deze wordt in de eerste helft van 2026 verwacht.

Van regels naar gedrag in de dagelijkse praktijk

De bijeenkomst maakte duidelijk dat regels en instrumenten noodzakelijk zijn, maar niet voldoende. Sociale veiligheid zit ook in gedrag, cultuur en dagelijkse keuzes. Dat vraagt om alertheid van professionals zoals jobcoaches, werkbegeleiders, HR-adviseurs en OR-leden.

Ook werd het belang van de RI&E benadrukt. Sociale veiligheid en PSA moeten hierin expliciet worden meegenomen, óók voor werkplekken bij inleners. De RI&E is geen statisch document, maar een hulpmiddel om risico’s voortdurend te bespreken en waar nodig bij te stellen.

Praktijkvoorbeeld: sociale veiligheid bij groepsdetachering

Het praktijkvoorbeeld van Ergon liet zien hoe sociale veiligheid bij (groeps)detachering concreet vorm krijgt. Duidelijke afspraken, zichtbare begeleiding en structurele aandacht voor werkbeleving dragen bij aan een veilig werkklimaat.

Het voorbeeld onderstreepte dat sociale veiligheid geen los project is, maar onderdeel van breder beleid rondom ontwikkeling, begeleiding en duurzame inzetbaarheid.

Aan de slag met sociale veiligheid

In de middag gingen deelnemers actief aan de slag. In kleine groepen werden knelpunten en prioriteiten verkend. Twee thema’s kwamen vrijwel overal terug:

1. Tijd en caseload
   Begeleiding staat onder druk. Sociale veiligheid vraagt juist om nabijheid, herhaling en tijd voor het gesprek.
2. Vertrouwen en zicht houden
   Door fysieke afstand is het lastiger om te zien wat er echt speelt. Meerdere aanspreekpunten en onderling vertrouwen zijn essentieel.

Sociale veiligheid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid

In de plenaire terugkoppeling werd benadrukt dat sociale veiligheid een gedeelde verantwoordelijkheid is van organisatie, inlener, werknemer en begeleidend professional. Het gesprek aangaan en blijven voeren is daarbij cruciaal.

De praktijkdag maakte duidelijk dat veel organisaties al stappen zetten, maar ook dat er nog winst te behalen is. SBCM werkt de komende periode verder aan de Arbocatalogus detacheren, de actualisatie van RI&E-PSA en aanvullende praktische ondersteuning voor professionals. Duurzaam detacheren vraagt om blijven leren, blijven afstemmen en durven bijsturen. Veilig en gezond werken is geen eenmalige check, maar een continu proces – juist bij detachering.