Terugblik themabijeenkomst LLO – samen bouwen aan een sterke leercultuur

Op dinsdag 13 mei organiseerden SBCM en Cedris een inspirerende themabijeenkomst in Seats2Meet Utrecht over een Leven Lang Ontwikkelen (LLO) en het belang van een sterke leercultuur op de werkvloer. Ruim 70 professionals uit sociale ontwikkelbedrijven kwamen samen om kennis op te doen, ervaringen te delen en vooral: om zelf aan de slag te gaan. De bijeenkomst maakte deel uit van een bredere beweging richting toekomstbestendige sociale ontwikkelbedrijven, waarin leren en ontwikkelen een vanzelfsprekend onderdeel zijn van het werk.

De aftrap was in handen van Bruno Fermin (SBCM). Bruno benadrukte het belang van leren om mee te kunnen blijven doen in een veranderende samenleving. Niet alleen binnen werk, maar ook in het dagelijks leven. De arbeidsmarkt verandert snel. Digitalisering, nieuwe werkvormen en een toenemende focus op zelfredzaamheid vragen veel van werkenden. Voor werknemers in sociale ontwikkelbedrijven betekent dat: minimaal blijven leren om mee te kunnen blijven doen. Dat was ook de rode draad tijdens deze middag: leren doe je overal – juist ook op de werkvloer. Bruno lichtte het “eigen regiemodel” toe van de Hogeschool Arnhem Nijmegen (De Vos en Sanders), gebaseerd op vijf pijlers: weten, willen, kunnen, durven en mogen. Vooral de pijler “durven” blijkt volgens de deelnemers vaak de grootste uitdaging: hoe creëer je een veilige werkomgeving waarin werknemers stappen durven zetten in hun ontwikkeling?

Van visie naar actie: aan de slag met een LLO-actieplan

Tijdens een interactieve sessie nam Maurice de Greef (Vrije Universiteit Brussel) de deelnemers mee in het opstellen van een actieplan Leven Lang Ontwikkelen voor de eigen organisatie. Hij stelde zes vragen centraal die helpen om het begrip ‘ontwikkelen’ te vertalen naar concrete acties:

1. Wat is onze visie op ontwikkelen?
2. Welke doelen hebben we voor onze werknemers?
3. Welke ‘gouden randvoorwaarden’ zijn al aanwezig in de organisatie?
4. Welke ‘zilveren randvoorwaarden’ ontbreken nog?
5. Met welke inhoud starten we – en met wie?
6. Wie wordt de interne ambassadeur van ontwikkeling?

Maurice benadrukte dat veel organisaties bij ontwikkeling nog te veel ‘duwen’. Hij pleitte voor een beweging richting gezamenlijk eigenaarschap: “Van duwen naar gezamenlijk zetten van interne actie.” Hij deelde onderzoeksresultaten waaruit blijkt dat 78% van de werknemers wil leren en 70% beschikt over doorzettingsvermogen om dat daadwerkelijk te kunnen doen. Werknemers willen zich ontwikkelen om deel te blijven nemen aan de samenleving, nieuwe dingen te leren, of een stap te zetten richting een opleiding. Toch is de route daarnaartoe vaak onduidelijk. Hij pleitte daarom voor meer aandacht en tijd voor oriëntatie en implementatie, naar Scandinavisch voorbeeld. Dáár zit volgens hem de sleutel tot duurzame ontwikkeling. Zoals hij het verwoordde: “Ontwikkeling omarmt het geluk van werknemers.”

WerkPlekOpleiden (WPO)

Ros Houben presenteerde de vernieuwde WPO-modules in de WERK-portal: een praktijkgericht leerinstrument waarmee werknemers werknemersvaardigheden trainen, zoals omgaan met feedback en afspraken nakomen. Elke vaardigheid bestaat uit twee deelskills met drie niveaus per deelskill, oplopend tot MBO-1 niveau. In totaal bevat het WPO-basisproduct op de WERK-portal 48 opdrachten, elk ontworpen om direct op de werkvloer toe te kunnen passen. De vaardigheden worden overzichtelijk gepresenteerd in een WPO-skillskaart, waarin per skill en deelskill het groeipad zichtbaar is: van meedenken en respectvol samenwerken tot omgaan met feedback en leren van fouten.

De werkwijze is laagdrempelig en praktisch: leidinggevenden (werkplekopleiders) geven opdrachten aan werknemers, die hiermee zelfstandig of samen aan de slag gaan. Na een week volgt een reflectiegesprek. Tijdens de bijeenkomst testten deelnemers de opdrachten in de WERK-portal die ontwikkeld zijn in nauwe samenwerking met zeven sociale ontwikkelbedrijven, waaronder WerkSaam, Zaffier en Empatec.

In het najaar van 2025 start een landelijke training voor WPO-coaches. Zij worden opgeleid om leidinggevenden in hun organisatie te ondersteunen in het effectief toepassen van WPO.

Leercultuur begint bij fouten mogen maken

Jessica Braunius (Cedris) vervolgde het programma met een creatieve workshop rond de bouwstenen van leercultuur. Samen met de deelnemers verkende zij speelse en laagdrempelige manieren om leren onderdeel te maken van de dagelijkse praktijk. Ideeën als een foutenbingo, snuffelstages voor professionals en een ‘fouten maken moet-festival’ passeerden de revue.

SW-Impuls: werken aan basisvaardigheden op de werkvloer

Tot slot presenteerden Marijke Holsbrink en Liza Otto van Stichting Lezen en Schrijven de stand van zaken binnen het SW-Impulsproject. In cocreatie met SBCM en sociale ontwikkelbedrijven zijn vijf korte, thematische trainingen ontwikkeld rond dagelijkse onderwerpen zoals ‘Wanneer neem jij vrij?’ en ‘Gezond eten’. De trainingen bestaan uit drie bijeenkomsten en worden ondersteund met werkvloerspelletjes die het leren speels en laagdrempelig maken. Een tweede onderdeel van het project is de maatjesmethodiek: werknemers worden opgeleid tot maatje en begeleiden collega’s bij het versterken van hun basisvaardigheden. Maatjes worden getraind in een basismodule en kunnen zich verdiepen via korte, praktische modules. Het maatjesmodel stimuleert niet alleen leren bij de deelnemer, maar vergroot ook de vaardigheden en het zelfvertrouwen van het maatje zelf. De methodiek wordt momenteel getest en wordt later in 2025 landelijk uitgerold.

Toekomstvisie

De middag werd afgesloten met een vooruitblik. In het najaar volgen landelijke trainingen voor WPO-coaches en worden de materialen van SW-Impuls breder beschikbaar gesteld. Ook blijven Cedris en SBCM bijeenkomsten organiseren waarin de leercultuur centraal staat.
Tijdens de nazit kwam ter sprake dat sociale ontwikkelbedrijven in de praktijk, net als andere organisaties in Nederland, ook worstelen met de balans tussen ‘productie moeten draaien’ en tijd willen vrijmaken voor leren en ontwikkelen. De druk op productie draaien is herkenbaar, maar investeren in leren en ontwikkelen betaalt zich op termijn altijd terug – in gemotiveerde gelukkige werknemers, betere prestaties en een toekomstbestendige organisatie.