Mantelzorg en Werk in Balans: oog voor werknemers die zorgen

Gepubliceerd op: 18 december 2025

Hoe zorg je dat werknemers die thuis voor een naaste zorgen ook op het werk kunnen blijven functioneren? Die vraag stond centraal tijdens het SBCM-webinar Mantelzorg en Werk in Balans: oog voor werknemers die zorgen. Op 11 december kregen zo’n 50 professionals uit sociaal ontwikkelbedrijven in één uur tijd actuele cijfers, herkenbare dilemma’s én praktische gesprekstips aangereikt. Het doel: mantelzorg op een veilige en natuurlijke manier bespreekbaar maken.

Wat is mantelzorg?

Mantelzorg is langdurige, onbetaalde zorg voor een naaste die chronisch ziek, gehandicapt of hulpbehoevend is. Het is geen keuze en geen vrijwilligerswerk; het kan iedereen overkomen. Vaak begint het met kleine zorgtaken die geleidelijk toenemen. Veel mantelzorgers willen blijven werken, maar herkennen zichzelf niet altijd als mantelzorger. Daardoor stellen ze het gesprek met hun werkgever vaak uit, soms tot het eigenlijk al niet meer gaat.

Mantelzorg en werk: feiten en effecten

Tijdens het webinar stonden we stil bij de stand van zaken: in Nederland is 1 op de 4 werknemers mantelzorger. Overbelasting ligt daarbij op de loer. Zo ervaren mantelzorgers vaker stress en vermoeidheid, hebben ze minder tijd voor ontspanning en melden ze zich relatief vaker langdurig ziek. Tegelijkertijd blijkt dat het bespreken van mantelzorg veel kan opleveren. Waar het onderwerp wél aan bod komt bij de leidinggevende, komt in veel gevallen een passende oplossing dichterbij.

Eerste verkenning in de SW-sector: lage bespreekbaarheid

Tijdens het webinar werd een eerste verkenning in de sw-sector gepresenteerd, op basis van gesprekken met 19 werknemers en 29 werkgevers. De rode draad: mantelzorg komt ook in onze sector voor en gaat meestal goed, maar het bespreekbaar maken op de werkvloer kan beter. Genoemde redenen waren onder andere: “op mijn werk praten we niet over zulke dingen”, “ik praat liever niet over privézaken” en “tot nu toe was het niet nodig”.

In gesprek met Stichting Werk & Mantelzorg

Andries Breel ging tijdens het webinar in gesprek met Wies Kerkvliet van Stichting Werk & Mantelzorg. Zij spraken over wat bespreekbaarheid in de weg staat, hoe je mantelzorg kunt herkennen en welke tips helpen om het gesprek over mantelzorg te openen. Ook werd de koppeling gemaakt met eigen regie: werknemers helpen om zelf (preventief) regie te nemen, vraagt óók om een werkomgeving die ruimte en veiligheid biedt.

Zien – Zeggen – Zakelijk maken

Een belangrijk onderdeel van het webinar was een eenvoudig gesprekmodel dat je direct kunt toepassen:

Zien: signaleren zonder te duiden. Denk aan vermoeidheid, vaker vrij nemen, spanning, eerder weg moeten of afnemende concentratie.
Zeggen: het gesprek laagdrempelig openen met normaliserende vragen, zoals: “Ik heb het idee dat er veel op je afkomt. Hoe gaat het thuis met je?” of “Zorg jij thuis wel eens voor iemand?”
Zakelijk maken: koppelen aan werk, zonder dat iemand alles hoeft te delen: “We kunnen kijken hoe we het werk daarop kunnen aanpassen. Je hoeft niet alles te vertellen, alleen wat belangrijk is voor hier.”

Wat kun je als organisatie doen?

Het webinar sloot af met een overzicht van concrete ingangen om mantelzorg structureel aandacht te geven, bijvoorbeeld via IOP-gesprekken, MTO, een korte vragenlijst of trainingen en door gerichte communicatie op de werkvloer.

Terugkijken en hand-outs

Kijk het webinar terug via onderstaande video.

Download de hand-outs:

Andere handige informatie over mantelzorg:

Gesprekskaarten via toolbox IOP
SBCM BRAVO-toolbox
Onafhankelijk cliëntondersteuners
Lotgenoten platform
Steffie.nl
Gemeenten en overheid: Via WMO-loketten, sociale wijkteams en gemeentelijke websites worden mantelzorgers geïnformeerd over ondersteuning en regelingen.
Communicatiekanalen: Lokale welzijnsorganisaties, huisartsen, buurtcentra en online platforms zoals MantelzorgNL en Werk&Mantelzorg zorgen dat mensen weten dat er hulp beschikbaar is.